Voetbalhelden

Ney-mar, wat zijn voetbal en de WK veel in de pers, er wordt uitentreuren geschreven over de Copa: de vertragingen bij de bouw van de stadions, de ongelukken bij diezelfde bouw, onvoldoende infrastructuur en een verveelvoudiging van hotelprijzen en andere verblijfskosten voor wie ons land komt bezoeken tijdens de Copa. Verder waren er kritische geluiden vanuit de Braziliaanse bevolking die ter discussie stelt dat overheidsgeld besteed wordt aan zoiets banaals als sport terwijl primaire problemen met onderwijs en gezondheidszorg de pan uitrijzen. Toch, ondanks alles, is de voetbalgekte toegeslagen: mensen doen uitspraken over het waarschijnlijke verloop van de wedstrijden, sparen plaatjes met spelers, dossen zich uit in de kleuren van de Braziliaanse vlag en veel in het straatbeeld wordt groen en geel geschilderd. Niet groen en geel van nijd, maar van pure vaderlandsliefde, of, om correcter te zijn, van pure voetbalidolatrie. Ik snap die verdeeldheid over dit onderwerp niet helemaal, maar dat zou kunnen liggen aan het feit dat ik een voetbalnul ben. Daarom wil ik niets toevoegen aan de informatie waarin de media al meer dan genoeg voorziet. Ik wil me richten op wat voetballers zoal te zeggen hebben en dat kan behoorlijk cryptisch zijn. Voetbalhelden worden ze genoemd, tjonge, en wat voor een helden, behalve dat ze de landseer op het voetbalveld verdedigen, hebben sommigen onder hen iets filosofisch over zich. In raadselachtige termen wordt het voetbal besproken. Ik heb daar, toegegeven, niet veel verstand van en ik neem aan dat ik gerust kan aannemen wat er op dat gebied door specialisten in dit onderwerp verkondigd wordt. Wanneer Johan Cruijff zegt dat ‘een ploeg die met tien man speelt gevaarlijker is dan een ploeg met elf man en dat dat komt omdat vijf van die elf denken: ik doe een stapje minder, terwijl vijf van die tien er juist een schepje bovenop doen’, dan zit daar iets ingewikkelds in of hij heeft moeite met tellen. ‘Voetbal is simpel: je bent op tijd of je bent te laat. Als je te laat bent, moet je zorgen dat je op tijd vertrekt’, is een waarheid die zo maar doorgetrokken kan worden naar het gewone leven. Dat ‘voetballen simpel is, maar dat het moeilijkste wat er is, simpel voetballen is’ klinkt geheimzinnig evenals ‘wat moeilijk is, is niet makkelijk’. Nee, dan wijsheden als: ‘zonder bal geen voetbal’ en ‘de bal is een essentieel onderdeel van het spel’, die zijn zelfs voor mij duidelijk. Voetballers hebben kennelijk iets met de combinatie makkelijk versus moeilijk. Túlio Maravilha zat in een lastig parket tijdens een wedstrijd, hij voelde dat hij anders moest spelen dan hij gewend was en dat benadeelde hem. ‘Het beste is om het simpel te houden, maar het is moeilijk om makkelijk te doen’. Tja, daar hebben we allemaal weleens last van.

Een spoedcursus voetbal op hoog niveau wordt door de spelers zelf gegeven: ‘Essentieel voor het voetbalspel is de bal’, ‘als je sneller wilt spelen kun je wel harder lopen maar in wezen bepaalt de bal de snelheid van het spel’ en ‘dat ga je pas zien als je het door hebt’. ‘Je moet schieten anders kun je niet scoren’, verder ‘moet je altijd zorgen dat je een doelpunt meer scoort als de tegenstander’, als je erop staat te winnen, natuurlijk. De vraag: ‘Wat is snelheid?’ wordt vakkundig uitgelegd met ‘vaak verwisselt de sportpers snelheid met inzicht. Kijk, als ik iets eerder begin te lopen dan een ander, dan lijk ik sneller’. ‘Vier achter en vier op het middenveld kan nooit functioneren. Je driehoeken vallen weg. Je moet altijd driehoeken hebben, want alleen dan heb je constant twee afspeelmogelijkheden’ is wiskundige kost voor wie thuis is in voetballogie. ‘Als wij de bal hebben kunnen zij niet scoren’, is handig om in het achterhoofd te houden en ‘voetbalspelers moeten van alle markten thuis zijn, net als een eend: een water- en grasdier’. Dat gras, daar kan ik nog wat mee, dat moet haast wel op de grasmat van het speelveld slaan, maar dat water?

Voetbalhelden en taal of algemene kennis is een verhaal apart. Marinho Chagas laat na afloop van een wedstrijd weten dat hij deze nederlaag in slechts twee woorden kan samenvatten: he-laas (a-zar). Bradock zou zelfs met twee longen die bal niet gehaald hebben. En voetballer João Pinto laat weten dat het spel best gevaarlijk kan zijn, ‘zijn club stond aan de rand van de afgrond, maar nam gelukkig de enige juiste beslissing: hij deed een stap vooruit’. Claudiomiro is er trots op dat hij gespeeld heeft daar waar Christus geboren is: in Belém (Betlehem) do Pará terwijl João Pinto juist vindt dat hij niets bijzonders gepresteerd heeft, hij heeft de bal geraakt met de voet die het meest voor de hand lag’.

Vele voetbalsupporters gaan de komende maand genieten van een spektakel op wereldniveau. Dat veel van het geplande voor de Copa niet klaar is en dat er veel te veel geld naar dit spektakel is weggesluisd mag de pret voor hen niet drukken. Toch kunnen we niet blind aan de kolossale problemen voorbijgaan die een gevolg zijn van het gevoerde wanbeleid in de aanloop naar de Copa. Veel van de nodige infrastructuur is niet klaar, begrotingen waar ver overheen gegaan is en een groeiende onvrede met de gang van zaken onder de bevolking. Maar, ‘elk nadeel heb z’n voordeel’, om maar even de beroemdste uitspraak van Cruijff erbij te nemen, de problemen met de voorbereidingen van de Copa waren dusdanig ernstig dat het Olympisch comité alvast rekening houdt met een uitwijkmogelijkheid voor de Spelen van 2016. Mocht Brazilië met de voorbereidingen van de Olympische Spelen net zo te werk gaan als met de voorbereidingen van deze wereldcup dan zullen die Spelen in Londen gehouden gaan worden. Tenminste, dat heb ik gehoord, of het waar is weet ik niet, maar ik vind het een geweldig plan. Laten sportidolen daar de held maar gaan uithangen.

Tineke Voorsluys

Terug naar: Tineke’s Blog